Het gebeurde zomaar op een doordeweekse middag. Ik meen dat het een woensdag was. Het ‘amen’ van de preek is ingetypt, de liturgie voor de dienst is naar de koster en het 'beamteam' gemaild. Op zo’n verloren ogenblikje bedenk ik nog wel eens om nog even op Facebook te kijken. Voor zulke momenten heeft mijn lieftallige echtgenote trouwens een gevoelige antenne. Want het komt nog al eens voor dat zij net toevallig m’n werkkamer binnenkomt als ik alweer op Facebook zit te kijken. Haarfijn weet ze mij er dan met een bezorgde blik aan te herinneren dat sociale media tijdverspilling en ook nog eens zeer verslavend is. En dat geldt echt niet minder voor voorgangers.
Maar deze keer gaat het anders. Vrouwlief is in geen velden of wegen te bekennen en ik krijg volop de gelegenheid om de laatste berichten langs te scrollen. Op Facebook komt meestal niet zoveel spannends voorbij. Omdat ik alleen familieleden als Facebookvrienden heb toegelaten – sorry voor alle vriendschapsverzoeken van VEG-ers - blijft het meestal beperkt tot familiefoto’s en berichtjes en de laatste tijd, tot mijn grote ergernis, steeds meer nutteloze reclame. Plotseling valt mijn oog echter op een schokkende foto. Het is een selfie van een jongedame midden in een kuil met lichamen van in de oorlog omgekomen Joden. Wie bedenkt het nu om zo’n foto te plaatsen? Afschuwelijk! Na wat speurwerk ontdek ik dat de foto afkomstig is van de Israëlische kunstenaar Shahak Shapira. Op zijn website yolocaust.de, yolo staat voor ‘you only live once’ (je leeft maar één keer) en waar holocaust voor staat hoef ik niet uit te leggen, wil hij met een aantal van dit soort foto’s de selfie-generatie een spiegel voorhouden. De foto’s zijn genomen in Berlijn bij het Holocaust-monument. Het monument bestaat uit 2711 betonblokken van verschillende hoogte als herinnering aan de omgekomen Joodse slachtoffers in de  2e Wereldoorlog. Door mensen die dit monument bezoeken worden uiteraard veel foto’s gemaakt. Maar bij sommige bezoekers vraag je jezelf toch af of ze wel beseffen waar het monument voor staat. Lachend en in allerlei vrolijke standjes schieten ze hun selfies tussen de blokken. De maker van de schokkende foto’s heeft bedacht om de foto’s te bewerken en de blokken te vervangen door een afbeelding waar de blokken je aan moeten herinneren. Als je dat doet, besef je ineens hoe bizar het is om lachend op een foto te staan op een plaats die aan de gruwelijkheden herinnert van Nazi-Duitsland in hun poging om alle Joden uit te roeien. Op een dergelijke plaats val je stil of schiet je vol, maar te lachen valt er niets.
Ik ben nooit in Berlijn geweest, wel in Jeruzalem, in Yad Vashem. Nog vaak denk ik terug aan het moment dat we met een hele groep langs het monument van de kinderen liepen, waar in een eindeloze stroom de namen gelezen werden van Joodse kinderen die het leven lieten onder nazigeweld. Eén voor één, bloemen geknakt in de bloei, onschuldig weggevaagd. We vielen stil en diep geraakt hield bijna niemand van ons het droog op dat moment.
Onvoorstelbaar dat er ook nu nog mensen zijn die deze gebeurtenissen bagatelliseren, spreekkoren aanheffen op tribunes, grappen maken over wat het Joodse volk is overkomen, of erger nog, de Shoah ontkennen. Onbegrijpelijk,  schokkend, respectloos en onmenselijk.  
Misschien vraag je jezelf af wat je met deze informatie moet?
Ik zou zeggen, laat het diep tot je doordringen en sluit je zwijgend aan bij de woorden van de profeet Jeremia (8:21):
getroffen ben ik door de wond van mijn volk…..ontzetting grijpt mij aan.   
 

'​Terwijl ik achter mijn computer de eerste woorden van deze column schrijf worden de nieuwsberichten beheerst door twee gebeurtenissen. Aan de ene kant is daar de intocht van Sinterklaas met strenge politiebewaking. Ik merk aan mezelf een zekere mate van irritatie omdat een, in mijn ogen, onschuldig kinderfeestje verworden is tot een politieke discussie. Typisch Nederland om iets wat een gezellig volksgebeuren moet zijn te verknallen met – al dan niet vredelievende – demonstraties. Wie voorstander is om Piet toch vooral zwart te laten, kan, zonder dat hij of zij dat wil, voor een racist worden aangezien. En andersom, wie onder geen beding onze zwarte medelanders voor de schenen wil schoppen wordt spelbederf verweten. Hij wordt gelabeld als de één of andere linkse rakker die geen respect heeft voor onze Nederlandse cultuur, alleen omdat hij omwille van de onderlinge vrede Piet een metamorfose wil laten ondergaan. Eerlijk gezegd weet ik het antwoord niet. Nooit heb ik zelf tijdens de viering van Sinterklaas bedacht dat een zwarte Piet wel heel erg kwetsend zou kunnen zijn voor gekleurde medemensen. Maar de eerlijkheid gebiedt me ook om te zeggen dat ik niet kan invoelen wat het is om een gekleurde medemens te zijn in een ‘wit land’ terwijl je voorouders als ‘zwarte knechten’ naar ’witte landen’ zijn getransporteerd in een periode die wij nog altijd vol trots de Gouden Eeuw noemen. Misschien moeten we Klaas wel zwart schilderen en Piet wit laten, en zodoende laten zien dat we echt geen onderscheid willen maken.
Hoe het ook gevierd gaat worden, ik heb er wel weer zin in. Voor ons gezin betekent het altijd flauwekul-cadeautjes met daarbij melige gedichten waarin we elkaars bloopers en typerende karaktereigenschappen uitvergroten. Elkaar gekscherend op de korrel nemen kan namelijk prima als je het goed hebt met elkaar. Die gezelligheid zal ons niet worden afgenomen, daar verandert de kleur van Piet helemaal niets aan.
De tweede gebeurtenis is natuurlijk de presidentsverkiezing in Amerika. Donald Trump heeft tegen alle verwachtingen in gewonnen. Wat mij betreft geldt hier hetzelfde als bij Piet. Ik weet niet wat ik er van moet vinden. Er zijn christelijke leiders in ons land die met grote zekerheid durven te verkondigen dat de overwinning van Trump een gebedsverhoring is in verband met zijn anti-abortus standpunt. Anderen weten aan de hand van Oudtestamentische profetieën met zekerheid te vertellen dat het einde der tijden nu met rasse schreden nadert. Ik weet het gewoon niet…..Hoewel ik mezelf absoluut als pro-life zal willen omschrijven lijkt het me niet verstandig om iemands politieke handelen alleen door deze bril te bekijken. Er zijn meer belangrijke items. Hoe om te gaan met wereldvrede, het milieu, vluchtelingen, arm en rijk, om maar wat te noemen? En bovendien is het gezien zijn onsmakelijke uitlatingen nog maar zeer de vraag of onze Donald wel zo’n gezinsman is als hij graag wil laten voorkomen.
Als woord en daad zover uit elkaar liggen, lijkt het me voor een Amerikaans burger een hele crime om uit te leggen aan je kinderen dat deze meneer als een soort ‘vader des vaderlands’ hèt voorbeeld van de ideale Amerikaanse burger zal gaan vertonen.
Terwijl de kranten en de nieuwszenders zich druk maken over Piet en Donald maken de kerken in de wereld zich weer op voor het kerstfeest. De Koning zelf is onder z’n onderdanen komen wonen. Mens onder de mensen. Deze fascinerende gebeurtenis moet jaar in jaar uit gevierd worden. We hebben niet voor niets eeuwen geleden besloten de wereldgebeurtenissen te dateren in het aantal jaren voor - en na Christus. Iedere kalender en agenda verwijst naar de stal van Bethlehem!
Hoe het met Piet en Donald moet in de toekomst….ik zou het niet weten. Maar dat er Iemand is die ook het nieuwe jaar in z’n hand zal hebben, daar hoeven we geen seconde aan te twijfelen. Want ook voor 2017 geldt dat het Anno Domini (het jaar onzes Heren) is!

Het is alweer een jaar of vijf geleden dat ik met een groepje mensen Roemenië bezocht. Tijdens het zien (en ruiken) van de armoede daar heb ik geregeld gedacht hoe geweldig blij ik ben dat ik in Nederland mag wonen. Diezelfde gedachte komt boven zodra ik word geconfronteerd met nieuwsberichten over natuurrampen, christenvervolging, gebrekkige gezondheidszorg in armoedegebieden, vluchtelingen voor oorlogsgeweld, onderdrukking van vrouwen en ga zo maar door. Al deze dingen overdenkend zijn er maar weinig plaatsen op deze wereld waar de kwaliteit van leven beter is dan in Nederland. Nu staan Nederlanders over het algemeen bekend als klagers. Ik geef toe dat het Nederlandse weer daar ook vaker aanleiding voor geeft dan de weersomstandigheden elders in de wereld, maar laten we eerlijk zijn, we hebben het aan onze vrijheid te danken dat we mogen klagen! Er zijn landen genoeg in de wereld waar niet eens ruimte is om je klachten te uiten.
Nederland is een land van vrijheid! We kennen vrijheid van godsdienst. Dat betekent dat ik alle ruimte krijg om christen te zijn, daar over te schrijven en te praten met wie ik wil. Dat betekent ook dat een ander een niet-christen mag zijn, of een anders-gelovige en daar over mag schrijven en praten met wie hij wil. Dat hoort bij vrijheid van godsdienst.
Nederland is een land van vrijheid van meningsuiting. Dat betekent dat ik over welk onderwerp dan ook een mening mag hebben. En voor ieder ander met een andere mening dan ik geldt hetzelfde.
Nederland is democratisch. Dat wil zeggen dat in feite de meerderheid bepaalt wat er gebeurt. In een dergelijk systeem kan het dus gebeuren dat er dingen besloten worden waar ik moeite mee heb, omdat ze bijvoorbeeld ingaan tegen mijn geloofsovertuiging of ethische overtuiging. Dat is lastig, maar dat hoort bij een democratische samenleving. En soms gebeurt het ook dat er beslissingen genomen worden door de meerderheid waar ik wel blij mee ben en anderen niet. Dat hoort er allemaal bij.
Nederlanders zijn met elkaar een tolerant volkje. We hebben geleerd met al die verschillende opvattingen om te gaan. Naar mijn mening kunnen we alleen op die manier functioneren als er een basishouding is van respect voor elkaar. Ik zal respect moeten hebben voor andersdenkenden, andersdenkenden zullen respect moeten hebben voor mij. En met elkaar zullen we respect moeten opbrengen voor de door onszelf gekozen overheid en andere gezagsdragers.
Nu worden we de laatste tijd steeds vaker geconfronteerd met veelal allochtone jongeren die als vlogger hun vrijheid misbruiken door respectloos om te gaan met hun medemens. Waarschijnlijk hebben deze jongeren nog niet goed begrepen wat het betekent om een land te zijn van vrijheid, mogelijk omdat zij zelf afkomstig zijn uit een land waar nauwelijks sprake van vrijheid van meningsuiting of godsdienst is. Maar het moet me ook van het hart dat steeds vaker autochtone Nederlanders, als reactie, van een respectloze houding blijk geven via sociale media. Het lijkt normaal geworden te zijn om te schelden op asielzoekers, joden, christenen, moslims, homo’s, supporters van andere voetbalclubs (Ajax supporters worden ‘neusjes’ genoemd als verwijzing naar het joodse volk), kortom naar iedereen die andere voorkeuren heeft dan jijzelf hebt. En daarbij wensen de partijen elkaar de meest enge ziektes toe. Woorden die je meestal niet recht in iemands gezicht zegt, maar wel veilig achter je toetsenbordje. Mensen die zichzelf verlagen tot het gebruik van dergelijke woorden zou ik bijna willen uitnodigen om mee te gaan naar een hospice om te zien wat het is om met een dergelijke ziekte te moeten dealen. Ik houd van vrijheid. Maar ik houd niet van misbruik van onze vrijheid. Onze vrijheid kan alleen gewaarborgd blijven als we met respect blijven omgaan met elkaar. Als we dat kunnen opbrengen dan hebben we als Nederlanders en medelanders niets te klagen. Nou vooruit …..alleen af en toe over het weer dan.

​Inmiddels zal het onder het Vrije Evangelische Kerkvolk al wel bekend zijn dat deze voorganger een liefhebber is van het onvolprezen voetbalspel. Hoewel er tijdens de Europese Kampioenschappen weer volop de gelegenheid was om uren achtereen voor de buis te zitten, heb ik daar maar weinig gebruik van gemaakt. Het is en blijft voor ons Nederlanders maar moeilijk te verteren dat we niet van de partij zijn. Geen oranje vlaggen, versierde huizen, prullaria in supermarkten of toeterende auto’s. Niets van dat alles, onze jongens zijn er gewoon niet bij. Tegelijkertijd biedt de Nederlandse afwezigheid ook de gelegenheid om het een en ander wat meer van een afstandje te bekijken. Als neutrale kijker ervaar je dan dat de wedstrijden minder spannend zijn omdat het er toch niet toe doet wie er wint. De enige opwinding van betekenis zijn de incidentele hoogstandjes van de een of andere Portugese ijdeltuit, die hoe geniaal hij ook is, met zijn zelfingenomen trekjes de bewondering van deze neutrale kijker in ieder geval weer snel weet te verspelen.
Rondom de velden is echter meer te beleven. Russische hooligans gaan zich schandalig te buiten aan vechtpartijen en vernielingen. Voor niet-voetbal-liefhebbers koren op de molen en het zoveelste bewijs dat er een eind moet komen aan dergelijke geldverslindende evenementen. Wat een contrast met het gedrag van de Noord-Ieren. Via FB circuleren filmpjes van Noord-Ierse fans die vooral genieten en plezier lijken te hebben en zelfs vertederend een slaapliedje zingen voor een baby bij hen in een treincoupé. Zelfs de niet-voetbal-liefhebbers worden in hun diepste innerlijk geraakt. Zo kan het dus ook. Conclusie: of je een hooligan bent of een fan maakt een wezenlijk verschil voor het imago van de voetballerij.
Aan dit voorbeeld moest ik denken nadat in Amerika een afschuwelijke moordpartij plaatsvond in een homobar. 49 Mensen vonden op tragische wijze de dood. Wat een waanzin, wat een verdriet voor de getroffen families. Tijdens de ter aarde bestelling, terwijl families en vrienden troost zochten bij elkaar, achtte een christelijke kerk het nodig om te demonstreren tegen homoseksualiteit. Wat mij betreft is de overeenkomst met de Russische hooligans treffend. De Russen maken slechte reclame voor het voetbal. Deze ‘hooligans’ doen dat voor het christendom. Mogen zij dan hun mening niet hebben? O jawel, maar de vraag is of de Grondlegger van de Kerk op dit moment blij is met een opgeheven wijsvingertje en of het te allen tijde in overeenstemming met Zijn karakter is om over het verdriet van rouwenden heen te walsen. Is gemeende compassie, oprecht meeleven en invoelende liefde niet de enige juiste reactie voor een Jezus-‘fan’ op zo’n moment? Niet jouw mening is nu van belang, maar de vraag hoe jij omgaat met mensen die een andere mening zijn toegedaan. Zo heeft de Grondlegger dat toch zelf voor gedaan tijdens Zijn aardse rondwandeling. Op het moment van de begrafenis sierde een regenboog de lucht boven de rouwende massa. Verschillende mensen geven aan die boog verschillende betekenissen. Wat mij betreft vooral een teken uit de hemel. “Ik ben er wel! Ook in dit verdriet mag ieder van jullie bij Mij terecht!”
Naar aanleiding van deze gebeurtenis wil ik mezelf opnieuw die lastige vraag stellen: wat ben ik eigenlijk, een ‘hooligan’ of een ‘fan’? Ik hoop een ‘fan’. Maar eens te meer besef ik dat we met elkaar het gevaar lopen dat we in ons enthousiasme wel eens ‘hooligan’-trekjes vertonen? Het betweterige wijsvingertje is een valkuil. En onze snelle tong en (minder) overtuigende argumenten zijn niet altijd de juiste antwoorden op gestelde vragen geweest. Ik hoop oprecht dat de schade beperkt is gebleven. Ik wil in de eerste plaats Jezus-‘fan’ zijn. Zijn liefde trof me ooit tot in m’n diepste innerlijk. En sindsdien zit ik bij Hem in de leerschool om die liefde en compassie uit te delen. (Sorry, ik ben nog in opleiding, het gaat nog wel eens fout).
Wij spreken in onze kerken graag over het Goede Nieuws. Hoe komt het toch dat onze leefwereld de christelijke boodschap steeds meer als slecht nieuws is gaan ervaren? Zou dat niet te maken kunnen hebben met de vraag of we ‘hooligans’ of ‘fans’ zijn?
Ik zie uit naar de dag dat hooligans stoppen met het verzieken van het beeld van de voetbalwereld, want voetbal is en blijft een ontzettend leuk spelletje!
Ik zie uit naar de dag dat christelijke ‘hooligans’ stoppen met het verzieken van het beeld van het christendom en dat we als echte ‘fans’ zichtbaar maken dat het Evangelie echt Goed Nieuws is!

​Ongeveer een half uurtje geleden heb ik het ‘Amen’ ingetypt van de preek voor a.s. zondag. Een prettig en opgelucht gevoel maakt zich dan meestal van mij meester. Het is ook deze keer weer gelukt.
Nu had ik me voorgenomen om, als de preek klaar is, meteen maar een verhaaltje voor ‘Hartig en Gekruid’ te schrijven in het maandblad. Maar dat valt dan toch weer wat tegen. Meestal vind ik de omschakeling naar een ander onderwerp niet makkelijk. En het wordt nog moeilijker als je nog geen flauw benul hebt waarover je zult gaan schrijven.
Soms helpt het om even wat anders te doen. Wandelen of zo. Het leek me daarom nu een uitstekend moment voor m’n dagelijkse wandeling naar de brievenbus. Dat is altijd toch nog zo’n slordige 15 meter heen en 15 meter terug. Je hoeft er niet eens de wandelschoenen voor aan te doen.
Op het eerste gezicht zag ik niets verontrustends in de brievenbus. Zoals altijd een paar enveloppen van hulpverleningsorganisaties die hopen op een deel van ons vakantiegeld. Daar kan ik trouwens prima mee leven, deze organisaties steken de handen uit de mouwen op plaatsen waar ik dat niet doe. Dus ook deze keer zullen we wel weer ons aandeeltje leveren.
Maar tussen de Dorcas, Tear en Redt een Kind enveloppen valt mijn oog plotseling op een witte envelop met zo’n paarse, verticale balk. Centraal Justitieel Incassobureau staat erop . M’n hart slaat over. Ik weet al wel weer wat dit betekent: een bekeuring. Met bevende handen maak ik de envelop open. Zachtjes prevelt mijn mond de woorden “Laat ik het niet zijn…..laat het nu eens Marja zijn die een verkeersovertreding heeft begaan”. Ik kijk naar de datum, ik kijk naar de plaats, Hilversum. Het is duidelijk. Dat moet ikzelf geweest zijn. Onmogelijk om met een smoesje te proberen m’n gezicht te redden en te doen of ik het niet geweest ben. Volgens mijn agenda was ik het zelf die op die datum in Hilversum was. Als het nu in Zwolle of Oldebroek of zo gebeurd was, dan had ik nog een kansje gehad om er onder uit te komen, maar nu heb ik geen schijn van kans. Ik was in Hilversum, bij de Evangelische Omroep nog wel. Ik mocht daar een meditatie verzorgen voor het radioprogramma Groot Nieuws. U hebt toch wel geluisterd, hè, op die zondagmorgen van 26 juni tussen acht en negen uur ’s morgens op Radio 5? Ik heb een meditatie verzorgd over het wonder van genade. U weet wel, dat verhaal van die werkers die maar een uurtje in de wijngaard hebben gewerkt en toch een compleet dagloon krijgen. Genade is dat je krijgt wat je niet verdiend! Eerlijk gezegd had ik zelf dat programma nog nooit eerder beluisterd. Maar ik hoop van harte dat de boodschap van genade is overgekomen bij EO-luisterend Nederland.
Genade, daar weten ze bij justitie dus echt niet over mee te praten. Die paarse envelop toont genadeloos welke misdaad ik heb begaan. Een bekeuring van maar liefst 36 euro omdat ik op een plaats waar 50 km per uur gereden mocht worden ongegeneerd 57 km per uur reed. Gecorrigeerd is dat nog altijd 54 km per uur. Levensgevaarlijk, dat begrijpt u! Misdadig om met zo’n snelheid over ’s Heren wegen te scheuren. En dan wel voor de EO radio komen. Huichelachtig, volkomen terecht dat dit soort misstanden aangepakt worden. Betalen zul je, boeten, wie niet luisteren wil moet maar voelen.  

Eerlijk gezegd vind ik het eerder misdadig om iemand voor zoiets onzinnig kleins te laten betalen. Op de kilometerteller in je auto is het verschil nauwelijks zichtbaar. En zelfs als ik heel diep in de uithoeken van m’n geweten zoek voel ik me nog steeds niet schuldig. Dan zijn er wel andere dingen te noemen die niet helemaal in de haak zijn geweest (ja, dat komt ook bij voorgangers voor). Geen dingen waar je een strafblad voor krijgt of zo, maar eerder het gevoel dat je niet bent zoals je eigenlijk zou moeten zijn. Maar laten dat nu weer dingen zijn waar ze bij justitie minder moeilijk over doen. Maar gelukkig, daar heb ik een ander adresje voor. Ik weet Iemand die veel ruimhartiger is.
Hij heeft Zelf voor mij betaald en geboet. En omdat ik niet luisterde heeft Hij gevoeld.
Wees nou eens eerlijk…..dat is toch pas echt genadig!

Ter nagedachtenis aan mijn nicht Wanda Esselink
​
​Gisteren hebben we afscheid genomen van een zeer bijzonder familielid. Niet dat mijn nicht een indrukwekkende bijdrage aan de maatschappij heeft geleverd. Ze had niet gestudeerd, ze genoot geen regionale, landelijke of internationale bekendheid. Nee, haar wereld was niet veel groter dan de wereld van de verpleeginrichting waar ze verbleef. Mijn nicht had een verstandelijke beperking. Zo noemen we dat tegenwoordig. Vroeger waagde men het wel eens te zeggen dat iemand die te zorgen had voor een kind met een dergelijke beperking een ‘ongelukkig kind’ had. Volkomen onterecht natuurlijk. Tijdens de samenkomst voorafgaand aan haar teraardebestelling werd verteld hoe mijn nicht plezier kon hebben. Ze was sprankelend, ze kon zingen en had een schaterende, aanstekelijke lach. Het verbaast me niets. Haar veel te vroeg overleden vader had dat ook. En als ik om mij heen kijk tijdens de begrafenis dan zie ik nog wel een paar naaste of verre verwanten die ik ook verdenk van goed getrainde lachspieren.
Later werden kinderen zoals mijn nicht in onze maatschappij vaak omschreven als ‘geestelijk gehandicapt’. Ook deze omschrijving is niet op mijn lieve nicht van toepassing. Zij had een uitstekende antenne voor geestelijke zaken. Waar wij nog wel eens gehinderd kunnen worden door de complexiteit van het leven om vol overtuiging die ene Naam te belijden waren er voor mijn nicht geen twijfels of vragen. "De Here houdt ook deze nacht over haar getrouw de wacht". En toen zij belijdenis van haar geloof aflegde riep ze volmondig "ja" op de vraag of zij van Jezus hield. Mijn nicht was niet geestelijk gehandicapt. Ze kende de goede Herder en vertrouwde erop dat zij een schaap was van Zijn kudde. Naar mijn overtuiging was haar geest gezonder dan die van menig hoogopgeleide.
Mijn nicht was niet ongelukkig. Ze was niet geestelijk gehandicapt. Ze had wel een verstandelijke beperking. Ik weet dat ik het als kind apart vond dat ze zo laat leerde lopen en praten. Ik weet ook nog hoe zij op familiefeestjes altijd hand in hand met mijn oude oma zat. Want tussen die grote schare kleinkinderen nam mijn nicht voor oma een bijzondere plaats in. In de verpleeginrichting waar mijn nicht verbleef werd zij ‘de koningin’ genoemd. Ongetwijfeld zal ze gemist worden, allereerst door haar moeder en in de naaste familiekring, maar uiteraard ook op de afdeling waar ze verbleef.
Maar over mijn nicht zelf hoeven we geen zorgen te hebben. Wat zal ze een plezier hebben nu ze, niet gehinderd door beperkingen, de geliefden die haar voorgingen mag ontmoeten. Maar boven alles, wat zal ‘de koningin’ zich gelukkig hebben gevoeld toen de Koning zelf haar in Zijn liefdevolle armen sloot. “Welkom….welkom thuis lief kind van Mij!”

​​Ken je dat gevoel? Je start je computer op, vervolgens open je het Word programma en dan verschijnt daar op je scherm zo’n blanco, spierwitte pagina, die jij geacht wordt te vullen. Ik weet van familieleden dat ze dat gevoel soms al hebben bij het schrijven van een ansichtkaart. Wat zullen we daar nu eens op zetten? Het mag niet te oppervlakkig, niet te vroom en niet te goedkoop zijn. Hoe geef je woorden aan datgene wat je graag wil duidelijk maken? Ik begrijp het, maar meestal heb ik toch weinig medelijden. Want wees nou eerlijk, wat is nu een ansichtkaart vergeleken met een preek?
Gelukkig is het vullen van m’n scherm meestal niet zo’n probleem. Dan zou ik zuchtend en steunend gebukt gaan onder een loodzware opdracht. En dat is niet zo. Ik kom niet heel gauw woorden te kort - volgens sommige gezinsleden werkt mijn mond beter dan m’n oren werken - maar soms gebeurt het me wel. Het is het begin van de week en dan word je weer geacht om de aankomende zondag weer zo’n 2500 woorden aan het papier te hebben toevertrouwd. Met mijn spreektempo zijn 2500 woorden namelijk voldoende voor ongeveer 20 minuten vermaak (of minder vermaak). Ik weet nog goed dat ik zo’n jaar of acht geleden m’n kennismakingsgesprek had met de beroepingscommissie van de VEG Oldebroek. Toen sprak ik uit dat het me een hele tour leek om bijna wekelijks weer wat nieuws te produceren. En nu, zevenenhalf jaar verder staan er ruim 300 preken in m’n computer. 300 keer 2500 woorden heb ik inmiddels over de goegemeente uitgegoten, 750.000 woorden. Wat een wonder dat ze er elke zondagmorgen weer zijn. Hulde aan jullie, zeer gewaardeerde Oldebroekse VEG-ers. Respect!
Nu is preken en preken luisteren best een spannende bezigheid. Ik heb wel eens een predikant horen zeggen dat preken lijkt op het betreden van een mijnenveld. In mijn geval zitten er op zondagmorgen zo’n vijfhonderd mensen in de kerk, die allemaal met verschillende verwachtingen zijn gekomen. De blijden hebben behoefte aan een feestje, de bedroefden aan een bemoediging, de onzekeren aan een bevestiging, de geleerden aan een intellectuele prikkel en de doeners willen horen waar ze morgen mee aan de slag kunnen. En dat alles moet dan ook nog eens uit het hart komen, theologisch verantwoord, doorleefd, authentiek en praktisch zijn en het liefst omlijst met liederen van ieders persoonlijke smaak. En na afloop wordt thuis onder de koffie geëvalueerd of aan de persoonlijke verwachtingen zijn voldaan.
Gelukkig ligt de tijd al ver achter ons dat het kerkvolk opkijkt tegen de man die, met of zonder toga, vanaf de kansel hoog aan de muur, zijn moeilijke woorden hoogdravend voorgedragen over de gemeente uitstort. Alleen die hoge kansel al wekt de indruk dat de Verbi Divini Minister (=bedienaar des goddelijken woords) een soort middelaar tussen hemel en aarde is. Volkomen terecht zijn de boodschapper en zijn toehoorders veel meer op hetzelfde niveau terecht gekomen. En dat is maar goed ook, want een dienaar hoort niet boven z’n mensen, maar tussen z’n mensen te functioneren. Voorgangers en predikanten zijn gewone mensen van vlees en bloed, die in afhankelijkheid van de enige echte Middelaar  proberen de kudde te voeren. De taak van een dienaar is door de apostel Paulus eens als niet meer dan  ‘plantjes watergeven’ omschreven (1 Cor.3:6). In die omschrijving is een Verbi Divini Minister dus een gewone tuinman en ’het vrome volk in U verheugd’ een volkstuintje :-). Dat relativeert lekker. Zo veel stellen we echt niet voor met elkaar.
En dat witte blad vol krijgen gaat daarom ook niet zonder inspiratie en ook niet zonder transpiratie. Die inspiratie, daar kun je alleen maar om vragen. Dat geldt voor zowel de luisteraar als de spreker. Dat maakt zowel de boodschapper als de ontvanger klein en afhankelijk. En als beiden dat blijven doen, dan gaat er wat gebeuren. De blijden, de bedroefden, de onzekeren, de geleerden en de doeners komen aan hun trekken. Er begint wat te groeien. Het watergeven heeft effect. Alleen zo kan het lukken, dat wonder, dat elke keer weer opnieuw dat witte blad met zo’n 2500 woorden gevuld wordt.

Kennen jullie dat verhaaltje van die zes blinden en die olifant? Het is een soefi-verhaal uit de 12e eeuw (soefisme is een islamitische stroming) maar het is tegenwoordig weer helemaal hip. Het verhaal gaat zo.
Zes blinden worden bij een olifant gebracht. Ze krijgen de opdracht de olifant aan te raken. En daarna moeten ze vertellen wat een olifant is. De eerste raakt de slurf van de olifant aan. Hij zegt: de olifant is een soort slang. De tweede raakt een slagtand aan en zegt: een olifant is een zwaard. De derde voelt aan het oor en zegt: een olifant is een soort waaier. De vierde legt zijn hand tegen één van de flanken van het beest. Hij zegt: een olifant lijkt wel een muur. De vijfde staat bij de poot en zegt: een olifant is een pilaar. De zesde blinde had de staart te pakken en zegt: een olifant is een touw. Zoveel blinden, zoveel meningen.
Kijk, zeggen velen vandaag, zo zit het nu ook met alle godsdiensten en levensbeschouwingen. Net zoals die blinden allemaal een klein stukje van de waarheid weten en met elkaar de hele waarheid vatten, zo hebben alle godsdiensten ook een stukje van de waarheid te pakken, maar allemaal samen geven ze de hele waarheid weer. En zo is er ook niks mis mee dat ieder ‘z’n eigen waarheid’ heeft.
Klinkt mooi, vind je niet? Past dan ook uitstekend in onze tolerante postmoderne samenleving. Niemand heeft de hele waarheid in pacht. Eigenlijk zou er nog een zevende blinde bij moeten komen die volledig mistast. Die zou dan zeggen dat er helemaal geen olifanten bestaan. Moet ook kunnen.
Een leuk verhaal! De enigen die echt kunnen vertellen hoe die olifant er uit ziet, zijn de mensen die niet blind zijn en alle feiten overzien. Zij zien dat de zevende blinde mistast en dat alle anderen ieder maar een stukje van de olifant omschrijven. Maar toegepast op de godsdiensten gaat dit niet-onaardige verhaaltje mank. Want wie is dan de degene die alle feiten overziet? Zo’n mens bestaat niet!
Als dit verhaaltje gebruikt wordt als een illustratie voor de verschillende godsdiensten dan is het gebaseerd op een niet te bewijzen aanname dat alle godsdiensten een deel van de waarheid in petto hebben. Mijn ervaring is dat het verhaaltje het liefst op deze manier gebruikt wordt door mensen die niet willen of kunnen kiezen. Nu is twijfelen aan wat waar is niet persé een slechte eigenschap. De schrijver Tim Keller geeft in één van z’n boeken aan dat er twee soorten twijfel bestaan. Eerlijke twijfel en oneerlijke twijfel. Oneerlijke twijfel is de weigering na te denken over iemands overtuiging omdat je heel goed beseft dat openstaan voor een andere overtuiging enorme gevolgen kan hebben. Misschien moet je je leven wel veranderen? Oneerlijke twijfel is ten diepste lui!
Eerlijke twijfel daarentegen is met een open mind de argumenten op hun redelijkheid toetsen. Iemand die eerlijk twijfelt gaat op zoek. Nu weet ik van Iemand die aan het begin van onze jaartelling met stellige overtuiging heeft verkondigd dat wie zoekt ook werkelijk zal vinden (Lukas 11:9). Ja, Hij ging nog verder, Hij waagde het zelfs zichzelf dè Waarheid te noemen. Persoonlijk denk ik dat Hij gelijk heeft. Tijdens mijn zoektocht ben ik nooit  steekhoudende argumenten tegengekomen die Zijn ongelijk bewijzen. Integendeel, wat mij betreft gooit Hij veruit de hoogste ogen om in aanmerking te komen voor Degene die werkelijk alle feiten overziet! 

​Terwijl de dagen weer korter, natter, mistiger en donkerder worden, maakt de wereld zich weer op voor het kerstfeest en de jaarwisseling. Die donkere dagen roepen bij de mens verlangens op naar  huiselijkheid, gezelligheid en behoefte aan vrede en licht. Geen wonder dat al in de tijd van de Germanen rond deze tijd het midwinterfeest werd gevierd. Men vierde rond de kortste dag van 21 december het einde van het oude jaar en de geboorte van het nieuwe jaar. Er werd heftig gefeest en men dacht met het feestlawaai en het ontsteken van lichten het kwaad buiten de deur te kunnen houden.
Het schijnt dat, toen het christendom voet aan wal kreeg in Europa, het midwinterfeest heeft moeten wijken voor het christelijke kerstfeest. En veel ‘kerstgebruiken’ schijnen daarom ook hun oorsprong te hebben in het Germaanse midwinterfeest. Voor sommige criticasters is deze wetenschap al voldoende om maar niet mee te doen met het kerstfeest, of in ieder geval die germaanse kerstboom maar buiten de (kerk)deur te houden. Ik weet van lieve geloofsgenoten die groene takjes acceptabel vinden, maar de boom buiten de deur houden. Wat ontbreekt is slechts de stam. Wie het vatten kan, die vatte het….
Natuurlijk hebben deze mensen gelijk dat de boom, de lampjes en die nep-klaas in z’n slee, niets met de gebeurtenissen in Bethlehem te maken hebben. En het is ook zeer onwaarschijnlijk dat de meest bijzondere geboorte ooit in hartje winter heeft plaatsgevonden. Een volkstelling organiseren, waarbij heel veel volk op reis moet gaan, doe je nu eenmaal niet als de weersomstandigheden op z’n slechtst zijn. En dat de herders zich ‘midden in de winternacht’ in het veld bevonden is ook niet voor de hand liggend.
Maar of we er daarom meteen slecht aan doen om kerst te vieren op een manier die bij ons volkje past is nog maar de vraag. Je kunt nog altijd beter op het verkeerde tijdstip stil staan bij de geboorte van het Kerstkind dan helemaal niet stilstaan bij de geboorte van het Kerstkind. Ook het verhaal zelf is trouwens sterk geromantiseerd. Een bevalling in een beestenstal is behoorlijk behelpen en een voerbak als wieg is ook maar een noodoplossing. Toen ik ooit in een preek het verhaal ontdeed van alle verzinsels om zicht te krijgen op de echte gebeurtenissen, werd me dat niet door iedereen in dank afgenomen. We houden graag onze eigen voorstelling vast.
En toch was deze gebeurtenis, fout of goed gedateerd, fout of goed voorgesteld, reden om de jaren te gaan tellen. En sindsdien praten we over ‘voor Christus’ en ‘na Christus’.
Vlak voordat de geboorte plaatsvond werd er in de velden rondom Bethlehem gezongen. Hemelse stemmen zongen over ‘vrede op aarde’. Een vrede die ook toen niet aanbrak trouwens. Al gauw vond er in Bethlehem een kindermoord plaats. Het Kind ontkwam maar ternauwernood. Z’n ouders vluchtten met Hem naar Egypte. En hoe vaak heeft de geschiedenis zich sindsdien niet herhaald. Eventjes leek het er op dat de beloofde vrede zou doorbreken. Tijdens de 1e Wereldoorlog werden in 1914 de wapens neergelegd om kerst te vieren. Een historisch moment, Duitsers en Engelsen kropen uit hun loopgraven en zongen samen ‘vrede op aarde’. Maar een paar dagen later werden de wapens weer opgepakt en de strijd werd hervat. En ook in die tijd vluchtten er mensen voor het geweld. Het schijnt dat 1.000.000 Belgen een veilig heenkomen zochten in ons land.
Ook nu weer, in onze tijd, hebben we te maken met mensen die vluchten moeten voor bruut geweld. In wankele bootjes zoeken ze een veilig heenkomen naar Europa. Op zoek naar veiligheid, warmte, geborgenheid en vrede.
Wij kunnen de situatie in het thuisland van deze mensen niet veranderen. Maar wij kunnen wel de situatie voor de mensen die ons pad kruisen veranderen. In ons land leven heel veel mensen die Kerst gaan vieren. En velen van hen noemen zich een volgeling van dat Kind van Bethlehem. Een Kind dat, hoe klein ook, moest vluchten voor geweld.
Wat zou dat een geweldig goede reclame zijn als juist deze volgelingen vooraan staan om deze vluchtende medemensen ‘vrede op aarde’ aan te bieden.

​Ineens werden we ons bewust van het drama dat zich afspeelt in de wereld. Een klein driejarig jongetje spoelt levenloos aan op het Turkse strand. Hoewel er al heel wat kinderen en volwassenen zijn omgekomen tijdens de risicovolle oversteek over de Middellandse Zee, lijkt dit driejarige slachtoffer van de mensensmokkelaars ‘het gezicht’ van de migrantencrisis te zijn geworden.  In de media  wordt deze vraag gesteld: “Als zelfs de foto van dit kind de houding ten opzichte van vluchtelingen niet verandert, wat dan wel?”
Even lijkt het erop. Door velen wordt emotioneel gereageerd. Maar nu de meeste Europeanen de tranen uit de ogen hebben gewreven en weer met beide benen op de grond staan, lijken de meningen nauwelijks veranderd. Op slechts enkele kilometers van ons eigen dorp verwijderd wordt er een heftige discussie gevoerd over een AZC en jammer genoeg wordt het verweer van de plaatselijke bevolking door de populisten in de politiek als een goed voorbeeld aangehaald. Een twijfelachtige eer. Het overgrote deel van de bevolking is bang. Bang voor eigen veiligheid. Ze ziet de komst van de vluchtelingen als bedreiging. Maar de vraag stellen, of hiermee de bedreiging door ‘eigen volk’ van een hardwerkende burgervader gerechtvaardigd is, is diezelfde vraag beantwoorden. Voor wie moeten we banger zijn?
In de politiek beweert een nep-democraat dat de enige juiste Joods-Christelijke reactie op de vluchtelingenstroom het sluiten van de grenzen is. Nu ben ik niet helemaal vreemd in de Joods-Christelijke traditie. Meer dan gemiddeld heb ik gelezen in de heilige boeken van Joden en Christenen. In het voor Jood en Christen gezaghebbende boek Leviticus (19:34) staat het volgende: Als een onder  u geboren Israëliet zal u de vreemdeling gelden, die bij u vertoeft; gij zult hem liefhebben als uzelf, want gij zijt vreemdeling geweest in het land Egypte.
Het zou mij geen moeite kosten om deze tekst aan te vullen met andere gedeelten uit de heilige boeken die laten zien dat de zwakke, zieke, arme, kwetsbare medemens een veilige plaats geboden moet worden. En daarom zie ik absoluut geen overeenkomst tussen het Joods-Christelijke gedachtegoed en de uitlatingen van deze hoogblonde politicus die beweert dat gedachtegoed te verdedigen. Natuurlijk is het goed om verstandig om te gaan met al die mensen die ons land binnenkomen. En het is inderdaad niet heel handig om een klein Drents dorpje met nog geen 150 inwoners te overspoelen met 1400 asielzoekers of in de omgeving van een Joodse wijk Syrische vluchtelingen te huisvesten. Maar dat neemt niet weg dat er medemensen aan de grenzen van ons land kloppen. Ik meen dat dit ook al eens eerder is gebeurd. Voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog heeft Nederland vluchtende Joden uit Duitsland niet binnen gelaten. We weten nu wat er met deze mensen is gebeurd. Ik neem aan dat ieder weldenkend mens zich daar nog steeds voor schaamt. Mocht in ons land blijken dat een meerderheid van de bevolking voor sluiting van onze landsgrenzen is, dan mogen we ons afvragen of onze kinderen zich straks ook voor ons zullen moeten schamen. Als het zover komt, wat ik niet hoop, dan kunnen we ons niet meer beroepen op het Joods-Christelijke gedachtegoed, maar dan wordt het hoogste tijd om er naar terug te keren!