 Terwijl de dagen weer korter, natter, mistiger en donkerder worden, maakt de wereld zich weer op voor het kerstfeest en de jaarwisseling. Die donkere dagen roepen bij de mens verlangens op naar huiselijkheid, gezelligheid en behoefte aan vrede en licht. Geen wonder dat al in de tijd van de Germanen rond deze tijd het midwinterfeest werd gevierd. Men vierde rond de kortste dag van 21 december het einde van het oude jaar en de geboorte van het nieuwe jaar. Er werd heftig gefeest en men dacht met het feestlawaai en het ontsteken van lichten het kwaad buiten de deur te kunnen houden.
Het schijnt dat, toen het christendom voet aan wal kreeg in Europa, het midwinterfeest heeft moeten wijken voor het christelijke kerstfeest. En veel ‘kerstgebruiken’ schijnen daarom ook hun oorsprong te hebben in het Germaanse midwinterfeest. Voor sommige criticasters is deze wetenschap al voldoende om maar niet mee te doen met het kerstfeest, of in ieder geval die germaanse kerstboom maar buiten de (kerk)deur te houden. Ik weet van lieve geloofsgenoten die groene takjes acceptabel vinden, maar de boom buiten de deur houden. Wat ontbreekt is slechts de stam. Wie het vatten kan, die vatte het…. Natuurlijk hebben deze mensen gelijk dat de boom, de lampjes en die nep-klaas in z’n slee, niets met de gebeurtenissen in Bethlehem te maken hebben. En het is ook zeer onwaarschijnlijk dat de meest bijzondere geboorte ooit in hartje winter heeft plaatsgevonden. Een volkstelling organiseren, waarbij heel veel volk op reis moet gaan, doe je nu eenmaal niet als de weersomstandigheden op z’n slechtst zijn. En dat de herders zich ‘midden in de winternacht’ in het veld bevonden is ook niet voor de hand liggend. Maar of we er daarom meteen slecht aan doen om kerst te vieren op een manier die bij ons volkje past is nog maar de vraag. Je kunt nog altijd beter op het verkeerde tijdstip stil staan bij de geboorte van het Kerstkind dan helemaal niet stilstaan bij de geboorte van het Kerstkind. Ook het verhaal zelf is trouwens sterk geromantiseerd. Een bevalling in een beestenstal is behoorlijk behelpen en een voerbak als wieg is ook maar een noodoplossing. Toen ik ooit in een preek het verhaal ontdeed van alle verzinsels om zicht te krijgen op de echte gebeurtenissen, werd me dat niet door iedereen in dank afgenomen. We houden graag onze eigen voorstelling vast. En toch was deze gebeurtenis, fout of goed gedateerd, fout of goed voorgesteld, reden om de jaren te gaan tellen. En sindsdien praten we over ‘voor Christus’ en ‘na Christus’. Vlak voordat de geboorte plaatsvond werd er in de velden rondom Bethlehem gezongen. Hemelse stemmen zongen over ‘vrede op aarde’. Een vrede die ook toen niet aanbrak trouwens. Al gauw vond er in Bethlehem een kindermoord plaats. Het Kind ontkwam maar ternauwernood. Z’n ouders vluchtten met Hem naar Egypte. En hoe vaak heeft de geschiedenis zich sindsdien niet herhaald. Eventjes leek het er op dat de beloofde vrede zou doorbreken. Tijdens de 1e Wereldoorlog werden in 1914 de wapens neergelegd om kerst te vieren. Een historisch moment, Duitsers en Engelsen kropen uit hun loopgraven en zongen samen ‘vrede op aarde’. Maar een paar dagen later werden de wapens weer opgepakt en de strijd werd hervat. En ook in die tijd vluchtten er mensen voor het geweld. Het schijnt dat 1.000.000 Belgen een veilig heenkomen zochten in ons land. Ook nu weer, in onze tijd, hebben we te maken met mensen die vluchten moeten voor bruut geweld. In wankele bootjes zoeken ze een veilig heenkomen naar Europa. Op zoek naar veiligheid, warmte, geborgenheid en vrede. Wij kunnen de situatie in het thuisland van deze mensen niet veranderen. Maar wij kunnen wel de situatie voor de mensen die ons pad kruisen veranderen. In ons land leven heel veel mensen die Kerst gaan vieren. En velen van hen noemen zich een volgeling van dat Kind van Bethlehem. Een Kind dat, hoe klein ook, moest vluchten voor geweld. Wat zou dat een geweldig goede reclame zijn als juist deze volgelingen vooraan staan om deze vluchtende medemensen ‘vrede op aarde’ aan te bieden.
0 Comments
|
