Zes blinden en een olifant

Kennen jullie dat verhaaltje van die zes blinden en die olifant? Het is een soefi-verhaal uit de 12e eeuw (soefisme is een islamitische stroming) maar het is tegenwoordig weer helemaal hip. Het verhaal gaat zo.
Zes blinden worden bij een olifant gebracht. Ze krijgen de opdracht de olifant aan te raken. En daarna moeten ze vertellen wat een olifant is. De eerste raakt de slurf van de olifant aan. Hij zegt: de olifant is een soort slang. De tweede raakt een slagtand aan en zegt: een olifant is een zwaard. De derde voelt aan het oor en zegt: een olifant is een soort waaier. De vierde legt zijn hand tegen één van de flanken van het beest. Hij zegt: een olifant lijkt wel een muur. De vijfde staat bij de poot en zegt: een olifant is een pilaar. De zesde blinde had de staart te pakken en zegt: een olifant is een touw. Zoveel blinden, zoveel meningen.
Kijk, zeggen velen vandaag, zo zit het nu ook met alle godsdiensten en levensbeschouwingen. Net zoals die blinden allemaal een klein stukje van de waarheid weten en met elkaar de hele waarheid vatten, zo hebben alle godsdiensten ook een stukje van de waarheid te pakken, maar allemaal samen geven ze de hele waarheid weer. En zo is er ook niks mis mee dat ieder ‘z’n eigen waarheid’ heeft.
Klinkt mooi, vind je niet? Past dan ook uitstekend in onze tolerante postmoderne samenleving. Niemand heeft de hele waarheid in pacht. Eigenlijk zou er nog een zevende blinde bij moeten komen die volledig mistast. Die zou dan zeggen dat er helemaal geen olifanten bestaan. Moet ook kunnen.
Een leuk verhaal! De enigen die echt kunnen vertellen hoe die olifant er uit ziet, zijn de mensen die niet blind zijn en alle feiten overzien. Zij zien dat de zevende blinde mistast en dat alle anderen ieder maar een stukje van de olifant omschrijven. Maar toegepast op de godsdiensten gaat dit niet-onaardige verhaaltje mank. Want wie is dan de degene die alle feiten overziet? Zo’n mens bestaat niet!
Als dit verhaaltje gebruikt wordt als een illustratie voor de verschillende godsdiensten dan is het gebaseerd op een niet te bewijzen aanname dat alle godsdiensten een deel van de waarheid in petto hebben. Mijn ervaring is dat het verhaaltje het liefst op deze manier gebruikt wordt door mensen die niet willen of kunnen kiezen. Nu is twijfelen aan wat waar is niet persé een slechte eigenschap. De schrijver Tim Keller geeft in één van z’n boeken aan dat er twee soorten twijfel bestaan. Eerlijke twijfel en oneerlijke twijfel. Oneerlijke twijfel is de weigering na te denken over iemands overtuiging omdat je heel goed beseft dat openstaan voor een andere overtuiging enorme gevolgen kan hebben. Misschien moet je je leven wel veranderen? Oneerlijke twijfel is ten diepste lui!
Eerlijke twijfel daarentegen is met een open mind de argumenten op hun redelijkheid toetsen. Iemand die eerlijk twijfelt gaat op zoek. Nu weet ik van Iemand die aan het begin van onze jaartelling met stellige overtuiging heeft verkondigd dat wie zoekt ook werkelijk zal vinden (Lukas 11:9). Ja, Hij ging nog verder, Hij waagde het zelfs zichzelf dè Waarheid te noemen. Persoonlijk denk ik dat Hij gelijk heeft. Tijdens mijn zoektocht ben ik nooit  steekhoudende argumenten tegengekomen die Zijn ongelijk bewijzen. Integendeel, wat mij betreft gooit Hij veruit de hoogste ogen om in aanmerking te komen voor Degene die werkelijk alle feiten overziet! 

---